Het zong afgelopen week al rond en maandag lichtte SNS Reaal een tipje van de
sluier op. De grootbank en verzekereraar probeert de nijpende problemen met
rotte vastgoedleningen op te lossen met een rigoureuze ingreep.
"De inspanning van SNS Reaal is gericht op een scenario waarin ook wordt
deelgenomen door private investeerders", zo lichtte het bedrijf toe.
Achilleshiel is de commerciële vastgoedfinanciering. Door de instorting van de
Nederlandse kantorenmarkt en problemen met buitenlandse vastgoedleningen
staan de vermogensbuffers van SNS Reaal onder druk.
Het concern kijk onder meer naar afsplitsing van de vastgoedtak Property
Finance en een versterking van het aandelenkapitaal via de uitgifte van
nieuwe aandelen. Hamvraag is of SNS het met eventuele geldschieters eens kan
worden over de waarde van Property Finance, dat voor 4,1 miljard euro aan
leningen had uitstaan eind oktober 2012.
De deadline is krap, want SNS Reaal heeft beloofd vóór 14 februari aanstaande
met een oplossing te komen. Als er geen deal komt met private investeerders,
moet de staat waarschijnlijk bijspringen. Want als vierde bank van Nederland
met zo’n 32,5 miljard euro aan spaargeld per medio 2012, is SNS Reaal te
groot om te mogen omvallen.
SNS: wie moet bloeden?
De verschillende scenario's hebben uiteenlopende gevolgen voor respectievelijk
aandeelhouders, spaarders en diverse andere schuldeisers. Bij bedrijven in
problemen is er een pikorde die regelt wie de klappen opvangt bij een
financiële saneringsoperatie. En in het ergste geval een noodingreep door de
staat.
Bij een faillissement is het doorgaans zo dat aandeelhouders bij claims op de
boedel helemaal achteraan staan. Ook houders van zogenoemde achtergestelde
obligatieleningen hebben een relatief zwakke positie.
Spaarders bij banken weten zich bij problemen in principe gedekt door de
depositogarantieregeling, die tegoeden tot 100 duizend euro per persoon
veiligstelt. Bij houders van gewone obligatieleningen kan het uitmaken of er
claims zijn bedongen op onderpand. Datzelfde geldt voor bankleningen aan een
bedrijf. Helemaal vooraan komen de fiscus en werknemers die nog salaris
uitbetaald moeten krijgen.
Nu is een faillissement bij SNS Reaal niet aan de orde, omdat de staat in
laatste instantie altijd zal bijspringen. Maar intussen is het wel spannend
voor diverse geldschieters.
Scenario 1: private investeerders springen bij
In deze opzet is veel mogelijk: de rotte vastgoedleningen worden gebundeld in
een 'bad bank' en met een flinke korting verkocht. SNS Reaal verkoopt
eventueel een deel van de verzekeringsactiviteiten. En private investeerders
leveren, in ruil voor een substantieel belang in de onderneming, vers
kapitaal om de vermogensbuffers te versterken.
Gewone aandeelhouders van SNS hebben de afgelopen jaren al fors
geleden. De beurskoers zakte van een niveau van meer dan 14 euro in 2008 af,
naar iets meer dan 2 euro begin 2012. Sindsdien is het verder bergafwaarts
gegaan met de beurskoers tot een dieptepunt van 0,69 euro afgelopen week.
Toch hoeft dit nog niet het eind van de malaise te betekenen voor gewone
aandeelhouders. Komt er een emissie van nieuwe, gewone aandelen, dan neemt
het aantal aandelen toe en moet toekomstige winst verdeeld worden over meer
aandelen. Doorgaans pakt dit negatief uit voor zittende aandeelhouders.
Eigenaren van achtergestelde obligaties, waarmee SNS Reaal zo'n 1,8
miljard euro heeft opgehaald, moeten ook oppassen. Volgens zakenkrant The
Wall Street Journal kijkt SNS Reaal naar opties waarbij houders van
achtergestelde obligaties wordt gevraagd een deel van hun schuldclaims op te
geven bij een financiële schoonmaak.
In geval van een reddingsoperatie met privaat geld zal dit op vrijwillige
basis moeten gebeuren. Met als stok achter de deur dat achtergestelde
obligatiehouders die niet inschikken, zonder deal nog meer kunnen
kwijtraken.
Als SNS Reaal een oplossing vindt via een injectie van privaat kapitaal,
blijven houders van gewone obligatieleningen waarschijnlijk buiten
schot. Ook voor spaarders is er dan weinig aan de hand.
Scenario 2: staat springt bij
Mochten de onderhandelingen tussen SNS Reaal en private investeerders
stuklopen op discussie over de waarde van de vastgoedleningen, dan moet de
overheid waarschijnlijk bijspringen. In dat geval kan minister Jeroen
Dijsselbloem een beroep doen op de Interventiewet, die afgelopen jaar van
kracht is geworden.
De Interventiewet biedt de overheid de mogelijkheid om een bank of verzekeraar
over te laten nemen door een reddingsfonds van de staat. Hierbij heeft de
overheid een 'onteigeningsbevoegdheid', als het omvallen van de financiële
instelling de financiële stabiliteit in gevaar brengt. Aandeelhouders
hebben dan geen poot om op te staan.
De staat kan wel een vergoeding geven aan aandeelhouders, maar die wordt
gebaseerd op het te verwachten rendement, als niet sprake was geweest
van onteigening. Bij acute nood kan de waarde van het aandelenkapitaal dan
nooit hoog worden ingeschat. Bovendien mag eerder gegeven staatssteun - voor
SNS Reaal nog 565 miljoen euro - van de vergoeding voor aandeelhouders
worden afgetrokken.
Afgelopen week suggereerde minister Dijsselbloem van Financiën, zonder
specifiek in te gaan op SNS Reaal, dat bij een reddingsoperatie door de
staat ook obligatiehouders er rekening mee moeten houden dat ze een deel van
hun inleg verliezen. Of de staat gewone obligatiehouders zal laten
bloeden is echter de vraag, omdat dit internationaal verstrekkende gevolgen
kan hebben.
Grote banken kunnen nu nog goedkoper lenen, omdat kredietbureaus ervan uitgaan
dat overheden gewone obligatiehouders beschermen in geval van nood. Als dit
bij SNS Reaal niet gebeurt, schept dat een belangrijk precedent. Gevolg kan
zijn dat de leenkosten voor banken oplopen, omdat schuldeisers een hogere
rentevergoeding eisen voor de risico's die ze lopen.
Bij een staatsredding van SNS Reaal blijven spaarders sowieso
beschermd. Het meest waarschijnlijke scenario is dat spaartegoeden worden
ondergebracht in gezonde delen van het bedrijf.
Lees ook op Z24.nl:
wel laten bloeden
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl